Cây địa hoàng hay còn gọi là địa hoàng, sinh địa, sinh địa hoàng, nguyên sinh địa, thục địa,…là cây dược liệu được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Địa hoàng có vị ngọt, đắng, có tính hàn và được quy vào kinh tâm, can, thận. Dược liệu này được sử dụng nhiều trong các bài thuốc để điều trị thiếu máu, chảy máu cam, kinh nguyệt không đều, sốt xuất huyết… Một số bài thuốc có sử dụng địa hoàng như sau:
Trị chảy máu cam: Dùng 40g rễ củ cây địa hoàng tươi, đem rửa sạch đất cát và bỏ phần rễ phụ. Sau đó thái lát rồi đem đi sắc nước để uống hàng ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc, sau vài ngày sử dụng triệu chứng chảy máu cam sẽ hết.
Chữa ho khan, ho khạc ra máu, giãn phế quản: Củ địa hoàng tươi đem rửa sạch rồi giã nát, chắt lấy 300ml nước cốt. Sau đó nấu cháo chín nhừ rồi cho nước cốt vào đun sôi và ăn khi bụng đói. Ăn cháo địa hoàng vừa dễ nuốt, không gây thêm tổn thương cho thanh quản vừa có tác dụng giảm ho, cầm máu xuất tiết nhanh chóng.
Chữa sốt thường, sốt xuất huyết, sốt phát ban: Dùng địa hoàng tươi, lá sen, trắc bá diệp tươi và ngải diệp tươi. Đem thảo dược rửa sạch và cho vào ấm sắc với 700ml nước. Chia nước thuốc uống 2 – 3 lần/ngày, kiên trì sử dụng trong 5 – 7 ngày sẽ hạ sốt, giảm sốt xuất huyết và vết ban rất hiệu quả.
Chữa khí huyết không đều (địa hoàng tán): Sử dụng can địa hoàng 40g, ô tặc cốt 80g và đem tán thành bột mịn. Chia bột thuốc thành 7 phần bằng nhau, mỗi ngày dùng 1 phần uống cùng rượu trắng. Dùng liên tục trong 7 ngày các triệu chứng bệnh sẽ suy giảm nhanh chóng.
Phụ nữ bị động thai ra huyết dùng can địa hoàng: Sử dụng 40g can khương đã bào mỏng, 40g can địa hoàng đem tất cả đi tán nhỏ thành bột mịn.Mỗi lần uống 1 thìa bột thuốc với rượu, ngày uống 3 lần. Bài thuốc có hiệu quả an thai rất tốt, tuy nhiên nếu phụ nữ có tình trạng xuất huyết nhiều cần đưa đến bệnh viện để kiểm tra.
Chữa chảy máu cam liên tục không khỏi bằng can địa hoàng: Dùng can địa hoàng, bạc hà, long não với tỷ lệ bằng nhau sau đó đem trộn đều. Mỗi lần lấy 8g thuốc uống cùng với mật ong nguyên chất. Mỗi ngày người bệnh uống 3 lần, sử dụng thường xuyên đến khi khỏi thì thôi.
Can địa hoàng và bài thuốc bổ huyết sinh tinh: Đem 100g gạo tẻ nấu cháo cùng 50g can địa hoàng cho đến khi chín nhừ. Sau đó cho thêm một thìa nhỏ dấm và mật ong khuấy đều và ăn. Mỗi ngày ăn một lần cháo vào bữa chính, sử dụng thường xuyên để có hiệu quả.
Can địa hoàng chữa ho khan nhiều ngày, lao phổi: Chuẩn bị sinh địa, mật ong, bạch phục linh, nhân sâm. Đem sinh địa giã nát, lọc lấy nước cốt rồi thêm mật ong vào đun sôi. Bạch phục linh và nhân sâm tán mịn rồi cho vào hỗn hợp trên và khuấy đều. Sau đó cho tất cả vào lọ kín, nấu cách thuỷ đủ 3 ngày 3 đêm rồi lấy ra để nguội. Mỗi lần dùng 1 – 2 thìa nhỏ, ngày dùng thuốc 2 – 3 lần để đạt hiệu quả cao nhất.
Chữa sốt cao gây viêm họng, khô đắng miệng với can địa hoàng: 12g sinh địa; huyền sâm, mạch môn mỗi loại 10g và 8g cam thảo đã phơi khô. Đem dược liệu sắc cùng 200ml nước bằng lửa nhỏ, đến khi còn lại 1/4. Sử dụng thuốc ngay khi còn nóng, uống từ 3 – 5 ngày các triệu chứng bệnh sẽ giảm dần và khỏi hẳn.
Can địa hoàng trị chứng sốt cao không hạ được kèm co giật: Dùng 20g sinh địa và 10g lá hẹ tươi rửa sạch, để ráo nước. Đem giã nát thảo dược rồi thêm một thìa nước và lọc bỏ bã. Uống nước cốt mỗi ngày 1 lần để hạ sốt và ngăn ngừa tình trạng co giật gây nguy hiểm.
Sốt cao có biểu hiện lưỡi đỏ thẫm, khát nước, khô miệng dùng can địa hoàng: Cách 1: Dùng sinh địa, huyền sâm, mạch môn và quả trám đập vụn đêm đi sắc nước uống hàng ngày.
Cách 2: Chuẩn bị sinh địa, mạch môn và huyền sâm. Sau đó đem sắc cùng 600ml nước và dùng uống hàng ngày.
Sử dụng thuốc hàng ngày triệu chứng sốt sẽ suy giảm nhanh chóng.
Can địa hoàng chữa đái tháo đường:
Cách 1: Giã nát 800g sinh địa chắt lấy nước cốt rồi tẩm vào 600g hoàng liên khô. Sau đó thêm mật ong nguyên chất rồi vo thành viên hoàn nhỏ bằng hạt ngô. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 viên thuốc để điều trị bệnh.
Cách 2: Sử dụng sinh địa, sơn dược, hoàng kỳ và tụy heo. Đem các vị thuốc sắc với nước rồi dùng uống hết trong ngày.
Cách 3: Dùng sơn dược, thục địa, thái tử sâm, ngũ vị tử đem sắc thành nước uống mỗi ngày.
Sốt phát ban, sốt xuất huyết do nhiệt đi kèm khô miệng, đau họng, chảy máu chân răng dùng can địa hoàng: Sử dụng sinh địa, mạch môn và thạch hộc sắc với 70ml nước, rồi dùng nước thuốc uống hàng ngày.
Can địa hoàng chữa ho gà, ho khan kéo dài, sốt âm ỉ không hạ: Sử dụng sinh địa và thục địa mỗi vị 30g đem sắc với nước đến khi còn 1/3. Sau đó cho thêm 60ml mật ong vào và khuấy đều và đun tiếp cho đến khi cô đặc lại thành dạng siro. Mỗi ngày uống 2 lần, kiên trì sử dụng tình trạng bệnh giảm dần và không gây thương tổn cho phế quản và phổi.
Trị mụn nhọt, mụn độc, ôn độc phát ban với can địa hoàng: Đun mỡ lợn, đậu xị, sinh địa với nước đến khi còn khoảng 3 phần thì thêm hùng hoàng và xạ hương vào trộn đều. Thực hiện uống thuốc đến khi các dấu hiệu mụn trên da biến mất là được.
Can địa hoàng trị chứng phong tạng độc, xuất huyết máu hồng tươi: Sinh địa và hoàng bá đã sao vàng mỗi loại 1kg rồi đem tán thành bột mịn. Sau đó đem bột trộn cùng mật ong nguyên chất rồi vo thành viên hoàn kích thước bằng hạt ngô. Mỗi lần sử dụng 80 viên thuốc uống cùng với nước cơm vào trước bữa ăn khi bụng còn đói. Kiên trì sử dụng triệu chứng bệnh sẽ khỏi hoàn toàn.
Cây địa hoàng dùng cho phụ nữ sau sinh: Dùng hà thủ ô đỏ, sinh địa, ích mẫu và sâm nam. Đem các vị thuốc sắc với 500ml nước đến khi còn một nửa thì uống ngay khi còn nóng.
Lưu ý: Trong quá trình sử dụng địa hoàng làm dược liệu để điều trị bệnh, bệnh nhân cần lưu ý:
- Không dùng cho các đối tượng dị ứng hoặc mẫn cảm với các thành phần có trong dược liệu.
- Trong quá trình điều trị bệnh, không được sử dụng đồng thời cây địa hoàng với lai phục tử, có thể gây phản tác dụng hoặc gia tăng ảnh hưởng của tác dụng phụ.
- Không được sử dụng cho các đối tượng kém ăn, bụng đầy trướng, tỳ hư, đi ngoài lỏng.