Cây dành dành còn có tên gọi khác là thủy hoàng chi, chi tử, mác làng cương (tiếng Tày),…là một vị thuốc nam quý hiếm, có tính hàn, vị đắng. Cây dành dành có thể dùng tươi hoặc dùng khô. Có thể kết hợp cây dành dành với những vị thuốc khác để chữa bệnh. Một số bài thuốc có sử dụng cây dành dành như sau:
1. Chữa đau mắt đỏ: Chuẩn bị một ít lá dành dành tươi. Rửa lá dành dành thật sạch. Dùng nước sôi để tráng qua. Sau đó giã nát lá dành dành. Cho phần lá nát vào miếng gạc mỏng, đắp lên mắt.
2. Chữa nhiễm trùng, sốt, bứt rứt: Quả dành dành sống 12g, Liên kiều 20g, Phòng phong 12g, Đương quy 24g, Xích thược 12g, Khương hoạt 8g, Cam thảo sống 12g, Hoàng kỳ 40 – 60g, Sinh địa 20g, Hoàng bá 12g đem sắc nước uống.
3. Chữa chảy máu cam: Dùng quả dành dành sống đốt thành than rồi đem thổi vào mũi.
4. Chữa bệnh viêm gan, vàng da, vàng mắt: 12g Dành dành, 24g Nhân trần, đường kính. Đem sắc các nguyên liệu với 600ml nước. Sắc thuốc còn 100ml thì ngưng. Cho thêm đường vào, khuấy đều. Mỗi ngày dùng một tháng thuốc, chia ra thành 3 lần uống trong ngày.
5. Chữa bỏng: Lấy nhân của quả dành dành rửa sạch, để ráo nước. Đốt phần nhân dành dành. Sau đó, tán mịn thành bột. Trộn bột dành dành với dầu mè. Đắp hỗn hợp bột dành dành và dầu mè lên vùng da bị bỏng. Sử dụng băng gạc để băng vết thương lại.
6. Chữa bong gân, đau nhức: Chuẩn bị một vài quả dành dành, rửa sạch trước khi chế biến. Giã nát quả dành dành, tán thành bột mịn. Cho thêm một ít nước sạch vào, trộn đều để cho ra hỗn hợp sền sệt. Sau cùng rót thêm một ít rượu trắng vào hỗn hợp. Đắp hỗn hợp quả dành dành và rượu trắng lên vùng da bị bong gân, đau nhức. Đắp thuốc 1 lần trong ngày.
7. Chữa bệnh bí tiểu, sỏi đường tiết niệu: Lấy 12g rễ Dành dành, 12g Kim tiền thảo và 12g lá Mã đề. Đem rửa sạch và để ráo nước các nguyên liệu trước chế biến. Sắc các nguyên liệu, lấy nước thuốc uống hàng ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc, uống trong vòng 10 ngày.
8. Chữa đau nóng vùng dạ dày: Rửa sạch 7 – 9 quả Dành dành rồi sao đen, sau đó mang đi sắc với một bát nước. Khi lượng nước chỉ còn lại phân nửa thì tắt lửa. Uống nước quả dành dành với nước gừng sống để trị cơn nóng ran ở vùng dạ dày.
Lưu ý:
Bài thuốc từ dành dành không nên áp dụng cho những người tỳ vị hư hay tiêu chảy. Người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ đang mang thai cần thận trọng khi sử dụng các bài thuốc từ dành dành. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng./.
